اکسیژن در صنایع غذایی | شرکت سپهر گاز کاویان: 02146835980 – 02146837072 – 09022734708
اکسیژن، یکی از گازهای حیاتی برای زندگی است، اما در صنایع غذایی نقشی دوگانه ایفا می کند. از یک سو، اکسیژن برای تنفس موجودات زنده ضروری است و در برخی فرآیندهای تولید مواد غذایی مانند تخمیر نیز نقش دارد، از سوی دیگر، حضور بیش از حد اکسیژن در مواد غذایی می تواند باعث اکسیداسیون، رشد میکروارگانیسم ها و در نهایت فساد مواد غذایی شود.
دلایل استفاده از اکسیژن در صنایع غذایی
- بهبود کیفیت محصولات: اکسیژن می‌تواند رنگ، طعم و بافت محصولات غذایی را بهبود بخشد. به عنوان مثال، در تولید نوشیدنی‌های گازدار، اکسیژن به عنوان یک عامل اکسیژناسیون استفاده می‌شود تا به نوشیدنی‌ها طعم و طراوت بیشتری ببخشد.
- افزایش عمر مفید محصولات: اگرچه ممکن است این موضوع تعجب‌آور باشد، اما در برخی موارد، افزودن اکسیژن به بسته‌بندی محصولات غذایی می‌تواند عمر مفید آنها را افزایش دهد. این امر به ویژه در مورد محصولاتی که به اکسیژن حساس هستند، مانند میوه‌ها و سبزیجات، صادق است. با ایجاد یک محیط غنی از اکسیژن در بسته‌بندی، رشد باکتری‌های بی‌هوازی که باعث فساد می‌شوند، مهار می‌شود.
- تسهیل فرآیندهای تولید: اکسیژن در برخی فرآیندهای تولید مواد غذایی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. به عنوان مثال، در فرآیند تخمیر، اکسیژن می‌تواند برای رشد باکتری‌های مفید مورد استفاده قرار گیرد.
نقش مثبت اکسیژن در صنایع غذایی
- افزایش عمر مفید محصولات:
- بسته‌بندی فعال: با ایجاد جو غنی از اکسیژن در بسته‌بندی برخی مواد غذایی مانند میوه‌ها و سبزیجات، می‌توان از رشد برخی میکروارگانیسم‌های بی‌هوازی جلوگیری کرد و عمر مفید محصول را افزایش داد.
- محصولات گوشتی: در برخی موارد، استفاده از مخلوطی از اکسیژن و دی اکسید کربن در بسته‌بندی گوشت قرمز باعث حفظ رنگ قرمز گوشت و جلوگیری از رشد باکتری‌های مضر می‌شود.
- بهبود کیفیت محصولات:
- بهبود طعم و رنگ: در برخی محصولات غذایی مانند گوشت و ماهی، مقدار کمی اکسیژن می تواند به بهبود طعم و رنگ محصول کمک کند.
- تولید نوشیدنی‌ها: اکسیژن‌دهی به آب در تولید نوشیدنی‌های گازدار باعث بهبود طعم و افزایش ماندگاری آنها می‌شود.
- تولید نان: استفاده از اکسیژن در فرآیند تولید نان باعث بهبود بافت و حجم نان می‌شود.
- فرآیند تولید:
- تخمیر: در تولید برخی مواد غذایی مانند نان، پنیر و ماست، اکسیژن برای رشد میکروارگانیسم های مفید و انجام فرآیند تخمیر ضروری است.
- تصفیه آب: ازن (O₃) که از اکسیژن تشکیل شده است، برای ضدعفونی و تصفیه آب در صنایع غذایی استفاده می‌شود.
نقش منفی اکسیژن در صنایع غذایی
- اکسیداسیون: اکسیژن می تواند با اجزای مواد غذایی واکنش داده و باعث اکسیداسیون آنها شود. اکسیداسیون باعث تغییر رنگ، طعم و بوی مواد غذایی شده و ارزش غذایی آنها را کاهش می دهد.
- رشد میکروارگانیسم ها: بسیاری از میکروارگانیسم های بیماری زا و فسادزا برای رشد به اکسیژن نیاز دارند. بنابراین، کاهش میزان اکسیژن در بسته بندی مواد غذایی می تواند از رشد این میکروارگانیسم ها جلوگیری کند.
- کاهش عمر مفید مواد غذایی: اکسیداسیون و رشد میکروارگانیسم ها باعث کاهش عمر مفید مواد غذایی می شوند.
روش های کنترل سطح اکسیژن در صنایع غذایی
برای بهره‌برداری بهینه از مزایای و کاهش اثرات منفی اکسیژن در صنایع غذایی، از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود:
- استفاده از بسته‌بندی‌های ضد اکسیژن: این بسته‌بندی‌ها از موادی ساخته شده‌اند که مانع از ورود اکسیژن به داخل بسته‌بندی می‌شوند.
- بسته بندی مواد غذایی در فضای محافظت شده (MAP): در این روش، هوای داخل بسته بندی با گازهای بی اثر مانند نیتروژن یا دی اکسید کربن جایگزین می شود تا میزان اکسیژن کاهش یابد و از فساد مواد غذایی جلوگیری شود.
- استفاده از جاذب‌های اکسیژن: این مواد با جذب اکسیژن موجود در بسته‌بندی، باعث ایجاد محیط بی‌هوازی شده و از اکسیداسیون مواد غذایی جلوگیری می‌کنند.
- کنترل دما و رطوبت: کاهش دما و رطوبت باعث کاهش سرعت واکنش‌های اکسیداسیون و رشد میکروارگانیسم‌ها می‌شود.
کاربردهای خاص اکسیژن در صنایع غذایی
- بسته‌بندی مواد غذایی:
- بسته‌بندی در جو اصلاح‌شده (Modified Atmosphere Packaging): در این روش، هوای داخل بسته‌بندی با مخلوطی از گازها از جمله اکسیژن جایگزین می‌شود تا عمر مفید محصول افزایش یابد.
- بسته‌بندی فعال: در این روش، از مواد جاذب اکسیژن در بسته‌بندی استفاده می‌شود تا سطح اکسیژن را کاهش داده و از اکسیداسیون مواد غذایی جلوگیری شود.
- تولید نوشیدنی‌ها: اکسیژن برای ایجاد کف و بهبود طعم در نوشیدنی‌های گازدار استفاده می‌شود.
- تولید محصولات گوشتی: اکسیژن می‌تواند برای حفظ رنگ قرمز گوشت استفاده شود.
- فرآیندهای تخمیر: در برخی فرآیندهای تخمیر، اکسیژن برای رشد باکتری‌های مفید استفاده می‌شود.
- تصفیه آب: اکسیژن برای تصفیه آب و از بین بردن آلودگی‌های میکروبی استفاده می‌شود.
در نتیجه، استفاده از اکسیژن در صنایع غذایی باید با دقت و توجه به نوع محصول و شرایط نگهداری انجام شود تا بتوان از مزایای آن بهره‌مند شد و از اثرات منفی آن جلوگیری کرد.
نکات مهم
میزان اکسیژن: مقدار اکسیژن مورد استفاده در صنایع غذایی بسیار مهم است. مقدار بیش از حد اکسیژن می‌تواند باعث اکسیداسیون و فساد مواد غذایی شود.
نوع محصول: نوع محصول غذایی، نوع بسته‌بندی و شرایط نگهداری، همگی بر مقدار اکسیژن مورد نیاز تأثیر می‌گذارند.
تجهیزات: برای استفاده از اکسیژن در صنایع غذایی، به تجهیزات خاصی نیاز است.
نتیجه‌گیری
اکسیژن در صنایع غذایی نقش بسیار مهمی دارد و کنترل سطح آن می‌تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت، ایمنی و ماندگاری محصولات غذایی تاثیر بگذارد. انتخاب روش مناسب برای کنترل اکسیژن به نوع محصول، شرایط نگهداری و هدف مورد نظر بستگی دارد.
شرکت سپهر گاز کاویان – دارنده گواهینامه ISO17025 و آزمایشگاه مرجع اداره استاندارد – تولید کننده و عرضه کننده انواع گازهای خالص آزمایشگاهی، صنعتی و گازهای میکس از جمله CO2، O2 و N2 به همراه سرتیفیکیت معتبر می‌باشد. حهت مشاوره، خرید و یا شارژ سیلندر با کارشناسان شرکت سپهر گاز کاویان تماس بگیرید.
بدون شرح