جا به جایی سیلندرها
• هنگام نقل و انتقال سیلندرها کلاهک محافظ شیر را باید در محل خود قرار داد.
• در هنگام جابجا نمودن ضمن حفظ آرامش باید از هرگونه بیاحتیاطی بر حذر بود.
• هیچگاه نباید سیلندر را چه خالی و چه پر از ارتفاعی به زمین انداخته یا به گونه ای قرار داد که به شدت به هم برخورد و تماس پیدا نمایند.
• باید سیلندرها را بگونه ای جابجا کرد که به تجهیزات ایمنی آنها صدمه وارد نشود . بهعنوان مثال سیلندرهای گاز هیدروکربنهای مایع شده، آمونیاک خشک، نیتروژن، هیدورژن و استیلن مجهز به سوپاپ اطمینان هستند.
• سیلندرهای کلر مجهز به Fusible Plug و سیلندرهای گاز CO2 مجهز به Rupture Disc میباشند. در ضمن تجهیزات ایمنی نامبرده در سیلندرهای مذکور هرگز نباید دستکاری شوند.
• برای نقل و انتقال سیلندرها بوسیله هر نوع بالابر مانند جرثقیل باید از سبد ویژه و استفاده نمود و از بهکار بردن طناب فلزی، زنجیر یا وسیله مغناطیسی برقی خودداری شود.
• زمانی که از سبد برای جابجایی استفاده می شود، میبایست سیلندرها بهگونه ای محکم مهار شوند تا از برخورد آنها با دیواره سبد یا به یکدیگر جلوگیری شود.
• قبل از اقدام به نقل و انتقال سیلندرهای تحت فشار اعم از پر یا خالی باید دقت شود که سیلندرهایی که شیر آنها فاقد طوق حفاظتی (Safety Shroud) است به کلاهک ایمنی منفذ دار مجهز گردد و سیلندرهای فاقد طوق حفاظتی یا کلاهک مذکور نباید مورد استفاده قرار گیرند.
• سیلندر نباید به همراه متعلقات و شیلنگهای متصل حمل شود . مگر اینکه یک وسیله حمل کننده مناسب برای جابجایی فراهم شده باشد.
• در هنگام جابجایی، شیر سیلندر باید بسته و شیلنگها به طور منظم و بشکل حلقه جمع آوری شده باشند.
• در هنگام جابجایی باید دقت لازم را داشت تا آسیبی به شیرها و دیگر اتصالات وارد نشود. همچنین از این لوازم ( شیر، اتصالات و … ) برای حمل و نقل و بلند کردن استفاده نشود.
حمل دستی سیلندر
• برای جابجایی سیلندرها هیچگاه نباید آنها را غلطانید، بلکه باید از وسائل دستی چرخدار مناسب استفاده نمود.
• سیلندرهای اکسیژن و یا متعلقات مربوط به آن را نباید با دستها ، دستکشها و یا پارچه آلوده به روغن جابجا نمود.
حمل با وسیله نقلیه سیلندرهای گاز
• هنگام جابجا کردن، بارگیری و تخلیه و همچنین حمل و نقل سیلندرهای پر و همچنین خالی اکسیژن، استیلن، پروپان، کلر، آمونیاک، گاز سولفید هیدروژن، هوای فشرده و سیلندرهای گاز هیدروکربنهای مایع شده و غیره به وسیله کامیونها و واگنها باید دقت زیادی نمود تا از انداختن، افتادن یا نشتی آنها ممانعت شود. در ضمن سیلندرها را در وسائل مذکور باید به نحو اطمینان بخشی مهار نمود تا از برخورد به یکدیگر در حین جابجایی جلوگیری گردد.
• در وسائل نقلیه در محلی که سیلندرهای گاز تحت فشار و گاز هیدروکربنهای مایع شده بار شده است، کسی حق سوار شدن ندارد و این نوع وسایل نقلیه باید در روز به پرچم قرمز و در شب با چراغ قرمز دوار مجهز شوند.هنگام حمل سیلندرهای گاز احتیاط کنید.
انبارش سیلندرهای گاز
• دستوراالعمل ایمنی نگهداری کپسول های اکسیژن و استیلن
١- فضای بین کپسولهای اکسیژن و استیلن از ۵متر بیشتر باشد.
٢- فاصله بین سیلندرهای گاز و مکان آتش ده ،بیشتر۱۰ از مترباشد.
٣- کپسولها را زمان استفاده در جای خود کاملا محکم کنید.
٤- هرگز با دست ها و یا دستکش های چرب و روغنی شیر سوپاپ کپسول را باز نکنید.از تماس با روغن و مواد خورنده جلوگیری شود.از انبار کردن سیلندرهای گاز با مواد قابل اشتعال نیز جلوگیری شود.
۵- در هنگام استفاده یا در زمان نگهداری در انبار بایستی بطور عمودی و محکم بسته شوند. در هنگام انبار کردن کپسولهای اکسیژن، با درپوش انبار شوند. از قرار دادن کپسولها بطورافقی یا اریب جلوگیری شود.
۶- سیلندرهای گاز را در معرض نور مسسقیم خورشید قرار نداده و از کپسولهای گاز بعنوان تکیه گاه کار یا غلتک استفاده نکنید.
۷- درحمل و نقل کپسول ها از در پوش استفاده نمایید و از ضربه خوردن کپسولها بخصوص کپسولهای استیلن جلوگیری کنید.
۸- در موقع انبار کردن کپسولهای خالی را از کپسولهای پر و کپسولهای اکسیژن رااز استیلن مجزا کنید.
۹-برروی کپسول میببایست مشخصاتی ازجمله شماره کپسول ،وزن خالص کپسول،مشخصات گاز پر شد هدر ﺁن،حداکثرفشارمجاز…ورنگ کپسول اکسیژنﺁبی وررنگ کپسول استیلن زرد قابل شناسایی است. هرگزاطلاعات روی سیلندر را از بین نبرید و سعی کنید این اطلاعات هم خوانا باشد.
۱۰- رگلاتور﴿دستگاه تنظیم فشار﴾ و شیرﺁتش برگردان کپسول های گاز،قبل از استفاده بدرستی نصب شده باشد. ازتعویض رگلاتورههای اکسیژن و استیلن با یکدیگر خودداری کنید.
سیلندرهای گاز تحت فشار
سیلندرهای گاز تحت فشار، پتانسیل خطر می باشند. سیلندرهای گاز اگر به صورت نامناسب حمل شوند ممکن است منفجر شده یا مانند راکت پرتاب شوند. اگر دارای نشتی باشند، خطر انفجار دارند . اگر آتش گیر باشد دارای خطرات قابل مشاهده بوده و اگر محتویاتشان سمی باشد، منجر به مرگ می شوند . مقررات OSHA استفاده و انبار کردن گازهای تحت فشار را تحت پوشش قرار می دهد. انتقال سیلندرهای گاز فقط بوسیله گاریهای و ماشینهای مخصوص انجام می شود. سیلندرهای گاز بطور ایمن و مناسب انبار شده ، منتقل و استفاده شوند و رگلاتور از روی سیلندرها در طی ذخیره سازی و انتقال برداشته شده و درپوش نصب گردد.
نکات مهم در انبارش سیلندر ها :
۱- جدا بودن سیلندرهای پر از سیلندرهای خالی.
۲- داشتن زنجیر یا تسمه مناسب برای مهار کردن.
۳- نداشتن خوردگی و پوسیدگی در بدنه .
۴- نگهداری سیلندر به صورت عمودی.
۵- جدا بودن سیلندرهای مختلف از هم .
۶- عدم نگهداری در نزدیکی مدار الکتریکی .
۷- اجتناب از سیگار کشیدن در کنار سیلندرها.
۸- وجود تهویه مناسب در انبار سیلندرها .
۹- داشتن کلاهک یا سرپوش مناسب .
۱۰-داشتن برچسب مناسب بر روی سیلندرها.
۱۱- داشتن کارت تست هیدرواستاتیک سالیانه .
۱۲- مهار شدن سیلندر به صورت جداگانه.
دستورالعمل طراحي ساختمان كلرزنهای گازی
هدف ١ – ارتقاي ايمني در تاسيسات كلر زن گازي ٢ – كاهش زيانهاي جاني و مالي ناشي از نشت گاز ، آتشسوزي و انفجار در واحدهاي كلر زني . دامنه کاربرد : تاسيسات کلرزن گازی شرکت های آب و فاضلاب کشور فضاهاي تشكيل دهنده واحد كلر زني گازي ١- اتاق استقرار سيلندرهاي آماده مصرف ٢ – اتاق كلر زني ٣- اتاق فرمان و كنترل ٤- حوضچه خنثي سازي ٥- اتاق خنثي ساز اتاق استقرار سيلندرهاي آماده مصرف به اتاقي مسقف و ايمن اتلاق مي گردد كه بر حسب مصرف آب مورد نياز ، يك يا چند سيلندر يك تنـي يـا با حجم كمتر بر روي حداقل دو واحد سكوي ويژه( رولينگ ) مستقر شده باشند .
اتاق كلر زن به فضاي مسقف و ايمن در واحد كلر زني اتلاق مي گردد كه عمل تزريق گاز كلـر بـه منظـور گنـدزدايي و سالم سازي آب آشاميدني بوسيله دستگاههاي كلر زني خود كار و سيستمهاي كنترل و ايمنـي مربـوط در اين اتاق انجام ميشود . اتاق فرمان و كنترل فضاي مسقف و ايمن در واحد كلر زني است كه از طريق پنجرههـاي شيـشه اي بـسته ، مـشرف بـه اتـاق استقرار سيلندرها ، اتاق كلر زني و اتاق خنثي ساز بوده و شخص يا اشـخاص اداره كننـده و نـاظر واحـد در آن مستقر ميباشند .
حوضچه خنثي سازي حوضچه اي است كه نزديك اتاق كلر زني و (انبار سيلندرهاي گاز كلر ساخته مـي شـود) و همـواره داراي آب آهك و يا سود در حد اشباع ميباشد (10تا 15درصد) تا در مواقع بروز نشت گاز با غوطهور كردن سيلندر در آن موجب خنثي كردن گاز كلر نشت شده از سيلندر گرديـده و از آلـوده شـدن محيط كار و محيط زيست به گاز كلر جلوگيري بعمل آ يد .
خنثي ساز گاز كلر به سامانه اي اتلاق مي گردد كه به صورت هوشمند در زمان بروز نشت گاز كلـر از سـيلندر و تاسيـسات كلرزن فعال شده و از طريق سيستم مكنده گاز كلر را جمع آوري و با محلول سود خنثي مي نمايد دياگرام ارتباطي عناصر تشكيل دهنده واحد كلر زن واحد كلر زني بايستي داراي ساختمان مـستقل و در محلـي خـارج از منطقـه مـسكوني (٢ تـا ٥ كيلـومتر) بوده و حتما هم سطح زمين باشد . ابعاد اتاق استقرار سيلندرهاي آماده مصرف براي نگهداري ٢ سيلندر يك تني حـداقل ٥*٥*٤/٥ ( طـول ، عرض ، ارتفاع) متر باشد
تا فضاي كافي براي اپراتور جهـت انجـام تعميـرات يـا تعـويض سـيلندر موجـود باشد. پي ستونهاي استقرار سيلندرهاي گاز داراي استحكام كافي باشد. اتاق فرما اتاق خنثي سازن اتاق سيلندر هاي اتاق كلرزن آماده مصرف ٨ ٣ ٥ ٤ ٤ ٨ ٣ ٥ سقف اتاق استقرار سيلندرهاي آماده مصرف و اتاق كلر زني بـه صـورت شـيبدار اجـرا شـود تـا آب ديوارهاي جانبي اتاق استقرار سيلندرهاي گاز و اتاق كلر زني حداقل به ضخامت ٤٠ سانتيمتر باشد .
باران و برف در آب رو به راحتي تخليه گردد مصالح ساختماني مورد استفاده براي پوشش ديوارها ، كف و سـقف اتـاق اسـتقرار سـيلندرهاي آمـاده مصرف ، كلر زني و انبار سيلندرهاي گاز ميبايست در برابر خوردگي و آتش مقاوم باشد .در ورودي براي حمل سيلندر به داخل و خارج انبار مـيتوانـد از نـوع كـشويي يـا ريلـي باشـد ولـي در خروج عادي و اضطراري كاركنان بايد از نوع لولايي و به طرف بيرون باز شود .
سيستم جمع آوري و دفع فاضلاب واحد كلر زني براي مواقع اضطراري پيش بيني شود .پيش بيني حوضچه آب آهك در حد اشباع و يا سود خارج از اطـاق كلـر زنـي بـا ابعـاد حـداقل ٣*٣*٢ ( طول * عرض * عمق ) متر كه همواره بايد داراي آب آهك يا سود در حد اشـباع باشـد
( بـراي غوطـه ور كردن دو سيلندر يك تني ) همچنين شير تخليه در پايينترين نقطه حوضچه تعبيه گردد .محل انبار سيلندرهاي كلر بايد خارج از منطقه مسكوني باشد . محل نگهداري و استقرار سـيلندرهاي كلـر بايـستي دور از منـابع توليـد حـرارت و تـابش مـستقيم نـور خورشيد باشد. اتاق نگهداري سيلندرهاي كلر و واحد كلر زني بايد داراي ديوارهاي بدون درز و شكاف باشد تـا امكـان سيلندرهاي گاز دور از لولههاي بخار آب ، رادياتور ، اجاق گاز و يا بويلرها نگهداري شوند.نشت احتمالي گاز به اتاقهاي ديگر وجود نداشته باشد .اتاق استقرار سيلندرهاي آماده مـصرف و انبـار بايـد مجهـز بـه جرثقيـل سـقفي از نـوع هيـدروليكي و الكتريكي چهار حالته باشد .
حوضچه خنثي سازي در مقابل اتاق استقرار سيلندرهاي آماده مصرف طراحي و ساخته شود . اتاق خنثي ساز با ابعاد ٣*٣*٥(طول،عرض،ارتفاع) در راستاي اتـاق سـيلندر هـاي آمـاده مـصرف قـرار دارد و كف آن از جنس بتون مسلح مي باشد . سيستم لوله كشي براي تاسيسات كلرزن ، ساده و داراي حـداقل اتـصالات و عـايق در مقابـل حـرارت زياد باشد و هرگز از لوله كشي طويـل اسـتفاده نـشود .
تـابلوي بـرق و كليـد قطـع و وصـل (تهويـه و روشنايي) اتاق استقرار سيلندرهاي آماده مصرف در خارج از آن نصب گردد . همچنـين تجهيـزات ايمنـي مناسب براي تابلوهاي برق شامل سيم ارت ، كف پوش عايق ، فيوز ، كنتور فاز و . .. منظور گردد . بهره برداري از سيلندرهاي گاز كلر مخازن ، سيلندرها و ديگر ظروف گاز كلر بايستي بر اساس مشخصات فنـي اسـتانداردهاي بـين المللـي ماننـد ASME، DOT يا API طراحي و ساخته شوند.
١- سيلندرهاي كلر بايستي مجـزا از مـواد شـيميايي يـا تركيبـاتي ماننـد آمونيـاك ، اكـسيژن ، روغـن و مـواد شيميايي مورد استفاده در كشاورزي و هيدروكربنهاي گازي و مايع نگهداري شوند.٢-شير سيلندرها ، مخازن ، ظروف گاز كلر در انبار بايستي داراي درپوش و كلاهك ايمني مخـصوص باشـد و فقط هنگام استفاده ميبايست باز شوند .سيلندرها و ديگر مخازن گاز كلر بايستي از لحاظ خوردگي و نشت مورد بازديـدهاي مـنظم و مـستمر قـرا ر گيرند.
٣-در زمان اتصال يا باز كردن سيلندرها يا مخازن نبايستي كاركنان به تنهايي اقدام نمايند . ٤ – سيلندرها و ديگر ظروف گاز كلر نبايستي به حالتي قرار گيرند كه خطر سـقوط داشـته باشـند و يـا خطـر سقوط جسمي بر روي آنها وجود داشته باشد . ٥- تجهيزات سيستم كلر زني در تمام اوقات بايستي از رطوبت عاري باشند .
٦- استفاده از گريسهاي معمولي براي روغن كاري قطعات كلر زني مجاز نمـيباشـد و بايـستي از گريـسهاي مقاوم در برابر كلر كه بنيان فلوئر يا كلرورفلوئر مناسب داشته باشد، استفاده گردد . ٧ – آموزش افرادي كه در ارتباط با دريافت ،انبار كردن يا استفاده از كلر و نگهداري آن ميباشـند در زمينـه مسايل بهداشت و ايمني كار با كلر و نحوه نصب ، چگونگي كشف ، رديـابي نـشت گـاز ، تعميـر و نگهـداري و چگونگي استفاده از وسايل ايمني و رعايت نكات بهداشتي ضروري است .
٨ – اطمينان از قرارگيري كاركنان در مورد مطالب آموزش داده شده حاصل شود. ٩- نگهداري و انبار سيلندرهاي پر براي مدت بيش از ٦ ماه مجاز نمي باشد.١٠- از كندن پلاك سيلندرهاي نصب شده توسط سازندگان اكيدا خودداري نماييد.
۱۱- در نگاه داري اسناد و شناسنامه سيلندرها دقت زيادي بعمل آوريد. نگهداري و انبارش سيلندرهاي گاز كلر ١-سالن انبار بايد از روشنايي مناسب برخوردار باشد. ٢-بعلت سنگين بودن كلر از هوا ، فن تحت فشار براي تخليه هواي سالن محل نگهداري سيلندر در ٤٠ سانتي متري كف اتاق نصب شود. ٣-هنگام جابجايي و نگهداري سيلندر بايد درپوش شيرها و گپ سيلندر در جاي خود بسته شده باشد تا از ضربه خوردن احتمالي به شيرها ممانعت بعمل آيد.
٤-سيلندرهايي كه در هواي آزاد نگهداري ميشوند بايد در مقابل تابش نور مستقيم خورشيد ريزش برف و باران حفاظت شوند.مناسب ترين نوع انبار جهت نگهداري سيلندر كلر انبار سرپناه مي باشد ٥-سيل ندرهاي تك شير (٦٨ كيلويي) بايستي بصورت ايستاده و سيلندرهایي با ظرفيت بيش از آن و دو شير میبايست بصورت افقي حمل و نقل گردند ٦-سيلندر هاي ٦٥ كيلويي ميبايست در انبار به وسيله زنجير مهار گردند .
علائم مخصوص ايمني در انبار و اماكن نزديك انبار نصب گردد. ٧- انبار نگه داري گاز كلر ميبايست به تجهيزات ايمني از قبيل كپسول آتش نشاني ماسك تنفسي- كپسول هوا-دماسنج -دتكتور-دوش و چشم شوي – خنثي ساز- حوضچه خنثي ساز و تلفن در محل مناسب و در دسترس فوري قرار داده شود و روزانه يكبار نشتي كلر آزمايش شود ٨- كنترل روزانه تجهيزات ايمني انبار به منظور اطمينان از صحت و كارايي آنها انجام گيرد
٩- انباربايستي مجهزبه جرثقيل يا ليفتراك مناسب جهت جابجايي سيلندرها باشد به كار گيري جرثقيل سقفي و تيرك براي جابجايي سيلندر هاي يك تني توصيه ميشود ظرفيت جرثقيل حداقل ميبايست ۲ تن باشد. ١٠- از نگهداري سيلندر هاي گاز كلر در زير زمين به علت نشتي گاز و سنگين بودن آن از هوا خودداري گردد. ١١- اطراف محل نگهداري سيلندر بايستي فضاي كافي جهت تردد وسايل نقليه بارگيري وجود داشته باشد . فاصله بين دو سيلندر در محل انبار محل یک متر و حداقل سی سانتيمتر باشد . ١٢-سيلندر هاي پر و خالي را جدا از يكديگر نگهداريد و محل نگهداري با تابلو مشخص گردد. ١٣- سيلندر هاي پر به هيچ عنوان روي يكديگر قرار داده نشوند .
١٤-سيلندرها نبايد در جايي قرار داده شوند كه احتمال سقوط داشته باشند ١٥-سيلندر ها نبايد نزديك بالابر و سيستم تهويه و گرمايشي نگه داري شوند .زيـرا در صـورت نـشت حجـم زيادي از گاز كلر در محيط پخش مي شود. ١٦-در داخل انبار فضاي كافي جهت دسترسي به تك تك سيلندرها بايستي وجود داشته باشد. ١٧- از نگهداري سيلندر در محل هاي مسكوني و پر جمعيت خودداري شود .
١٨-سازه هاي فلزي بايستي در برابر خوردگي محافظت شوند و رنگ اپوكسي شوند. ١٩- انبار بايستي داراي دو راه خروج باشد و درب ها به سمت بيرون باز شود. ٢٠- اتاقكي در كنار انبار كه از طريق پنجره اي شيـشه اي بـه انبـار ارتبـاط دارد بـراي نگهـداري لـوازم ايمنـي در نظر گرفته شود. ٢١- كف انبار بايستي داراي شيب ٢تا٣ درصد بطوريكه براي شستـشو آب را بـه ابروهای كنارههـاي انبـار منتقـل كند ضمنا بايستي از مصالح ضد خوردگي و ضربه و از سطح تر از زمينهاي مجاور پايين تر نباشد.
٢٢- سيلندرها نبايستي در نزديكي آسانسورها يا سيستمهاي تهويه و ديگر بازشوها قرار گيرد تا از خطر نشست و پخش گاز به ساير قسمتهاي ساختمان جلو گيري شود . ٢٣- سيلندرها بايستي بر روي كف بتوني يا مقاوم در برابر حريق قرار گيرند . ٢٤- سيلندرها كمي بالاتر از سطح زمين قرار گيرند و براي جلوگيري از غلتيدن بايد آنها را مهار كرد . ٢٥- يك مسير با عرض حداقل يك متر از در ورودي تا محل استقرار سيلندرها وجود داشته باشد. ٢٦- براي هر سيلندر گاز ، شناسنامه اي حاوي اطلاعات زير تهيه گردد :
شماره سريال ، نام ايستگاه ، تاريخ رسوب زدايي ، تاريخ تست فشار ، تاريخ پر كردن سيلندر . ٢٧- مكان تخليه و بارگيري بايد مجهز به وسايل و تجهيزات ايمني باشد. ٢٨- نصب تجهيزات الكتري كي از قبيل وسايل اندازه گيري برقي ، جعبه فيوز ، كليدهاي برق در انبار و محل نگهداري سيلندرهاي گاز كلر ممنوع است . ٢٩- داخل انبار بايد همواره تميز ، خنك و عاري از بخارات خورنده بوده و از تهويه مناسب برخوردار باشد . ٣٠- كنترل و اندازه گيري روزانه دماي انبار ضروري است .
٣١- ورود افراد متفرقه به انبار اكيدا ممنوع است . ٣٢- پوشش درهاي انبار بايد از جنس مقاوم در برابر آتش باشد . ٣٣- محوطه خارجي اطراف انبار بايستي عاري از گياه و علفهاي هرز خشك و يا ضايعات قابل اشتعال باشد . حمل و نقل سيلندرهاي گاز كلر ١- براي حركت دادن سيلندرها و ديگر مخازن گاز كلر بايستي تجهيزات مناسب وجود داشته باشد . ٢- سيلندرهاي گاز كلر هنگام حمل بايستي به صورت عمودي بارگيري شوند و كاملا مهار شوند . ٣- در هنگام حمل و نقل بايد كلاهك محافظه شير تخليه بر روي آن قرار داده شود . ٤ – براي بلند كردن سيلندر هرگز از كلاهك محافظ روي شير كپسول استفاده نگردد .
٥ – ارابه دستي حمل سيلندرهاي كوچك بايستي مجهز به بست يا زنجير جهت مهـار كـردن سـيلندر در جـاي خود باشد و يا طراحي آن به گونه اي صورت پذيرد كه حمل اين مخازن و سيلندرها با ايمن انجام گيرد . ٦- از انداختن سيلندر از ارتفاع بر روي زمـين و يـا غلطانـدن آن بـر سـطح زمـين و ضـربه زدن بـه آن جـدا خودداري شود. ٧- از قرار دادن سيلندرهاي گاز كلر پر در معرض تابش مستقيم آفتاب اكيدا خودداري شود .
٨- در محل بارگيري و تخليه سيلندرهاي گاز ، پيش بيني حوضچه خنثي سازي پيش بيني گردد . ٩- ترجيحأ بارگيري و حمل و نقل سيلندرهاي گاز در ساعاتي از شبانه روز انجام گيرد كه رفت و آمد كمتر است . ١٠- در مبداء و قبل از حمل سيلندرهاي گاز پر ، از شيرهاي سيلندر بازديد كامل بعمل آيد . ١١- افرادي كه با حمل و نقل سـيلندرهاي گـاز سـروكار دارنـد بايـد آموزشـهاي لازم در زمينـه پيـشگيري و مقابله با خطرات احتمالي را فرا گيرند .
١٢- وسيله نقليه حمل كننده سيلندر بايد به وسايل هشدار دهنده مجهز بـوده و داراي فلاشـر و علامـت حمـل گاز خطرناك باشد .
١٣- راننده وسيله نقليه و افراد همراه ميبايست ماسك ضد گاز كلر براي مواقع اضـطراري در اختيـار داشـته باشند . نحوه تشخيص نشت گاز كلر و مقابله با آن نشت گاز كلر خود به خود كمتر نمي شـود و اگـر بـه طـور مناسـب بـر طـرف نگـردد همـواره بيـشتر خواهـد شد . افراد آموزش ديده و مجاز همراه با ماسكهاي تنفسي بايد در محلي كه نشت گاز كلر روي ميدهـد حـضور يافته و به اشخاص حاضر در محل اعلام خطر نمايند .
گاز كلر تمايل به پخش شدن نزديك سطح زمين را دارد زيرا كه تقريباً ٢/ ٥ برابر سنگينتر از هوا ميباشد . يافتن محل نشت جهت يافتن محل نشت گاز كلر بايستي محلول آمونياك (٢٠ درصد) به اطراف محل مورد نظر نزديـك كـرد
.بـه عدم استفاده از آب در صورت نشت ، گاز كلر فقط به ميزان كمي در آب حل ميشود ليكن خورنـدگي تركيـب محض رسيدن به محل نشت بر اثر تركيب گاز كلر با آمونياك ، ابر سفيد كلرايد آمونيوم تشكيل مي گردد .
حاصل از كلر با آب هميشه باعث گسترش نشتي مي گردد ، بعلاوه حرارت ايجاد شده در اثـر پاشـيدن آب بـه سيلندر نشت كننده ، سبب ميشود كه كلر مايع سريعتر تبخير گردد . هرگز يك سيلندر كلر را كه نشتي دارد داخل آب غوطه ور نكنيد زيرا كه نشتي تـشديد شده و اگـر مقـدار كمـي كلر در آن وجود داشته باشد ، شناور شده و باعث ازدياد گاز كلر در سطح ميشود . نشست گاز كلر در محيط ميتواند باعث آسيب جسماني و در غلظتهاي بـالا ،باعـث خفگـي و مـرگ مـصدوم گردد .ب
نابراين افرادي كه در ارتباط با گاز كلر ميباشند بايد آموزش ايمني لازم را در مورد آن ديـده باشـند و وسايل لازم در اختيارشان باشد . لوازم و ابزار مورد نياز حداقل وسايل مورد نياز جهت اقدامات مقابله با نشت گاز كلر عبارت اند از :
١- ماسك هوا قابل حمل با زمان حداقل ٣٠ دقيقه سه دستگاه ٢- لباس مخصوص مقاوم به گاز كلر (شامل تن پوش ، شلوار ، چكمه ، كلاه و دستكش) ٣- كيت ايمني براي سيلندر ٦٥ يا يك تني ٤-ظرف محتوي آمونياك ٢٠ درصد ٥- مخزن محتوي محلول ٢٠% سود سوز آور يا شير آهك ٦- منبع تأمين آب با فشار نسبتاً زياد ٧-وسايل اطفاء حريق ٨- كلاهك ايمني شير ٩- پودر گچ ١٠-آچار مخصوص شيرسيلندر نحوه مهار نشتي گاز كلر معمولاً جهت مهار كردن انتشار گاز كلر در اثر نشتي ايجاد شده در سيلندر به حداقل دو نفر پرسـنل آمـوزش ديده نياز ميباشد .
كه بايد به لباس محافظ و ماسك هوا مجهز باشند.در اكثر موارد نشتي كلر بر اثـر نقـص در شيرها روي سيلندر اتفاق مي افتد كه ممكن است به علت ضربه خـوردن ، شـيرها از آب بنـدي خـارج شـده و نشتي پديد آمده باشد در بعضي موارد هم نشتي مربوط به سوراخ شدن بدنه سيلندر-مثلثي و يا فلـنچ سـيلندر به خاطر پوسيدگي ، خوردگي و فشار زياد و از بين رفتن واشر آن باشـد (حـرارت زيـاد و رطوبـت مـيتوانـد باعث پوسيدگي گردد ) .
جهت مهار نشتي بايد موارد زير را رعايت نمود : ١-در موقع بروز خطر نشت گاز ، ضمن رعايت اصول موارد ايمني اوليه بايد به سـازمان آتـش نـشاني اطـلاع داده شود ٢- در زمان انجام تعميرات ، سيستم كلر زني از مدار خارج شود ،
سپس اقدام به تعمير گردد. ٣- افراد متفرقه بايد در خلاف جهت وزش باد به نقاط مرتفع بروند زيرا كه گاز كلر از هوا سنگينتر بوده و در سطح زمين درون گودالها قرار مي گيرد . افرادي كه جهت مقابله با نشتي گاز كلر آمـوزش ديـده انـد مجهز به وسايل حفاظت فردي و ماسك هوا شوند. ٤- در صورتي كه محل نشت دقيقاً مشخص نباشد ، به وسيله محلول آمونياك مشخص شود. ٥- سيلندر آسيب ديده را بايد طوري قرار داد كه محل نشت گاز كلر رو به بـالا قـرار گيـرد .
ايـن كـار بـه دليـل سنگين بودن سيلندرها بايد توسط ليفتراك يا جرثقيل صورت گرفته سپس آن را در جاي خود مهار نمود . بالا قرار گرفتن محل نشتي اين حسن را دارد كه كلر فقط به صورت گاز از سيلندر خارج مي گـردد .
اهميـت ايـن موضوع به اين دليل است كه اگر مايع كلر خارج شود، به شدت تبخير شده و حجمي معـادل ٤٦٠ برابـر مـايع خارج شده ، گاز ايجاد خواهد شد كه با اين ترتيب پخش گاز كلر بسيار زيادتر از زماني خواهد بـود كـه فقـط نشتي گاز داشته باشيم . ضمن اينكه تماس كلر مايع با پوست ميتواند باعث سوختگي و صدمات شديد گردد. ٦- اكثر نشتيهايي كه رخ ميدهد از ناحيه شير سيلندر ميباشد .در صورتي كه اين نشتي جزئي باشـد .
ممكـن است با محكم كردن مهره شير آن را بر طرف نمود و يا بـه وسـيله درپـوش شـير بـا اسـتفاده از پـودر گـچ ، نشتي را مهار كرد .در هر حال پس از اي ن مراحل بايد به سرعت از طريق شير ديگر و به وسيله شيلنگ و اتصال مناسب محتويات سيلندر را به داخل محلول سود( خنثي ساز گاز كلر يـا حوضـچه خنثـي سـاز) هـدايت نمود.
٧- هرگاه شدت نشتي از شير زياد باشد به طوري كه در محل نشتي ترك و يا شكـستگي ايجـاد شـده باشـد، بايد به وسيله مفتولهاي برنزي نوك تيزي كه بدين منظور نگهداري ميشود محل را پوشانيد بـه ايـن صـورت كه مفتول را درون محل شكستگي كوبيد تا موقتاً جريان قطع شود و بتوان سـيلندر را تخليـه نمـود و يـا بايـد شير را به وسيله درپوشهاي مخصوص كه براي اين منظور مورد استفاده قرار مي گيرند پوشانيد.
٨- اگر نشتي از بدنه سيلندر باشد جهت مهار موقت جريان گاز ميتوان از كوبيدن گـوه هـاي برنجـي و يـا از كمربند مخصوص استفاده كرد . ٩- در صورتي كه بر اثر نشتي ، كلر مايع روي زمين ريخته باشد ، بايد بلافاصله روي آن را به وسيله ماسـه خشك يا پودر آتش نشاني پوشانيد .
استفاده از آب براي جذب گاز كلر و يا تغيير مسير حركتش ميتوانـد مفيـد باشـد اما هنگـام نـشتي نبايـد آب روي بدنه سيلندر پاشيده شود چون اين كار باعث افزايش دماي كلـر داخـل سـيلندر كـه در اثـر تبخيـر سـرد شده است ،گشته و شدت نشتي را زياد مينمايد . پاشيدن آب بر روي سيلندر در صورتي مجاز ميباشد كه نشتي سيلندر بـر اثـر بـالا رفـتن دمـاي آن بـر اثـر بي احتياطي و يا حادثه غير مترقبه اي اتفاق افتاده باشد .
در اين صورت ميتوان بـه وسـيله آب كمـك بـه خنـك نمودن سيلندر نمود. ١٠- به دليل ذكر شده در قسمت قبل بايد از قراردادن سيلندر درون حوضچه آب در زمـان نـشتي خـودداري نمود. ١١- جهت كم شدن نشر گاز كلر ميتوان مقداري محلول رقيق آمونياك را در محـل و بـا فاصـله چنـد متـر از محل سيلندر آسيب ديده روي زمين پاشيد.
١٢- پس از اتمام كار محل را بايد كاملاً شستشو داده و تميز نمود اقدامات بهداشتي و امداد در هنگام بروز خطر نشت گاز ١- بدون استفاده از ماسك مخصوص گاز كلر از ناحيه اي كه آلودگي گاز وجود دارد عبور ننمائيد.
٢- براي دور شدن از محيط آلوده به گاز مبـادرت بـه دويـدن نكنيـد ، بلكـه آهـسته قـدم برداريـد در صـورت نداشتن ماسك ، دهان و بيني خود را با يك دستمال يا پارچه مرطوب بپوشانيد. ٣- در محيط آلوده به گاز خطرناك در جاي پست و گود قرار نگيريد. ٤- براي دور شدن از محيط آلوده به گاز خلاف مسير جريان باد حركت كنيد (به عنوان مثـال چنانچـه بـاد از غرب به شرق ميباشد به طرف شمال يا جنوب حركت كنيد)
٥- از محل آلوده به گاز دور شويد و قبل از اينكه راه طـولاني طـي كنيـد در يـك محـل بـراي مـدت كوتـاهي استراحت كنيد. ٦- افراد مسموم شده از گاز را فورا از محل آلوده خارج كنيد. ٧- افراد مسموم شده از گاز را به اولين مركز پزشكي برسانيد. ٨- از تكان دادن فرد مسموم خودداري شود و سعي شود براي انتقال مسموم از برانكـارد يـا وسـيله مـشابه استفاده شود . ٩- براي خارج نمودن شخص آسيب ديده از محل آلوده بايستي از ماسك سيلندر هوا استفاده شود .
١٠ – در صورت نبودن ماسك مخصوص ، گذاشتن دستمال يا پارچه مرطوب روي دهـان و بينـي فـرد آسـيب ديده و امدادگر توصيه میشود. ١١- فقط در موردي كه تنفس فرد مسموم قطع شده باشد ، تنفس مصنوعي بدهيد. ١٢- مسموم را طوري بخوابانيد كه قسمت فوقاني بدن (سر و گردن) به طرف بالا قرار گيرد. ١٣- تا رسيدن پزشك مسموم را به حالت استراحت نگهداريد و از صحبت كردن با او خودداري گردد . ١٤- روي بدن مسموم را بپوشانيد ، زيرا خنك كردن بدن مسموم ممكن است باعث شدت مسموميت او شود .
١٥- در صورتي كه فرد مسموم براي تنفس كردن مشكل دارد ميتوان از كپـسول اكـسيژن مرطـوب اسـتفاده كرد ، در غير اين صورت از اين كار بايد جدا خودداري شود . ١٦- در صورت پاشيده شدن كلر مايع به سطح بدن ، شستشوي محل آلوده شـده بـا آب فـراوان بـسيار مفيـد خواهد بود . تجهيزات و وسايل حفاظت فردي ١- باراني يا روپوش مخصوص گاز ٢ – دستكش از جنس مقاوم در برابر اسيد و آتش ٣- كلاه ايمني از جنس مقاوم در برابر اسيد و آتش ٤- ماسك تنفسي ( ماسك حذف كننده گازهاي خطرناك) ٥- وسايل حفاظت فردي بايستي در يك ويترين مخصوص و در دسترس فوري قرار داده شود .
راي نزديك شدن به سيلندر گاز داراي نشتي و يا محل آلوده به گاز كلر ، افراد بايستي از دستگاههاي تنفـسي فشار مثبت استفاده نمايند . تجهيزات و اتصالات كلر زنهاي گازي ١- حتي الامكان لوله كشي كوتاه و داراي حداقل اتصالات باشد. ٢- لوله كشي از سيلندرها بطرف كلريناتور با شيب ملايمي ( جهت شيب بطرف سـيلندر) در نظـر گرفتـه شـود تا در صورت فرار كلر مايع مجددا به سيلندر بازگشت داده شود تا اختلالي در كلريناتور ايجاد ننمايـد
( Head (Line ٣- براي آب بندي اتصالات از بكار بردن واشرهاي لاستيكي پرهيز شود بهتر است از واشـرهاي تفلـوني ويـا فيبرهاي فشرده آزبست براي اين منظور استفاده گردد . ٤- جنس لوله كشي از سيلندر تا محل ورود آب بايد از لوله فشار قوي يا آلياژ مس ( اسـتيل و يـا نقـره) بـوده به نحوي كه قابل انعطاف باشد . ٥ – سيلندرهاي تك شير ( فاز گاز) بايستي به صورت عمودي مورد استفاده قرار گيرند اما سـيلندرهاي داراي دو شير در هر دو حالت ميتواند مورد استفاده قرار گيرد با توجه به جهت فلش يا علامت ▲ ، گاز كلر يـا كلـر مايع مورد استفاده قرار گيرد .
٦ – در زمان تعويض سيلندر و قبل از برقراري جريان گاز كلر بهتـر اسـت لولـه كـشي و اتـصالات بـا عبـور دادن گاز نيتروژن از سيستم و كنترل نشت توسط كف صابون ، از عدم وجود نشت اطمينـان حاصـل شـود و پس از تخليه نيتروژن در آب ، جريان گاز كلر برقرار گردد . ٧ – قدرت بوستر پمپ انتخابي براي پمپ آب به منظور ايجـاد مكـش مناسـب در انژكتـور بايـد ٢ تـا ٢/ ٥ برابـر فشار آب در خط تزريق نظر گرفته شود .
٨- نصب دو فيلتر يكي قبل از كلريناتور ( مانع ورود ناخالصي گاز كلر) و يكي قبل از بوستر پمـپ ( مـانع ورود شن و ماسه و مواد معلق آب بد رون انژكتور ) مناسب خواهد بود . ٩- ديفيوزر (پخشان) بايد به نحوي در لوله آب يا كانال آب تعبيـه گـردد كـه كـاملا در آب غوطـه ور باشـد و امكان خروج راحت گاز كلر وجود داشته باشد .
١٠- در زمان نصب انژكتور در مسير ورودي آب بايد اطمينان حاصل شود كه لوله كاملا در جاي خـود قـرار گرفته و امكان مكش هوا وجود ندارد . ١١- در صورت عدم وجود دبي سنج ، آنالايزر و كلر بـاقي مانـده در سيـستم بهتـر اسـت سـيلندرها بـر روي باسكول قرار داده شوند تا اپراتور با محاسبه كاهش وزن سيلندر ميزان كلر تزريقي در آب را دقيقـأ محاسـبه نمايد .
حداقل تجهيزات لازم در تاسيسات كلرزني گازي ١ تني ١- رولينگ سيلندريك تني ٢ –سيلندر ١ تني گاز كلر ٣ – لوله نقره اي(يا مسي) ٤ – شير تنظيم گاز كلر (Head Line) لاين هد – ٥ ٦- تله مايع يا هيتر ترپ ٧- فشارسنج گاز كلر ٨- صافي گاز كلر( قبل از كلريناتور) ٩- صافي آب ( قبل از بوستر پمپ) ٨ – وكيوم رگلاتور ٩- دوزينگ رگلاتور ١٠- انژكتور ١١- بوستر پمپ ( درصورت نياز) ١٢- جرثقيل سقفي ١٣-آچار مخصوص شير ۱۴-كيت ايمني حداقل تجهيزات لازم در تاسيسات كلرزني گازي ٦٥ كيلويي ١- كمربند مهارسيلندر هاي ٦٥ كيلويي
بدون شرح